Marian Biskup

---

Życiorys

Marian Biskup przyszedł na świat w rodzinie Mieczysława oraz Zofii, z domu Sobeckiej. Jego edukacja rozpoczęła się w Gimnazjum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, gdzie w 1939 roku zdał tzw. małą maturę. Następnie, w 1946 roku, zakończył naukę w Liceum dla Dorosłych w Inowrocławiu. W 1949 roku Biskup ukończył studia na wydziale historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, a rok później uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych. Tematem jego rozprawy doktorskiej był Stosunek Kazimierza Jagiellończyka do Gdańska w czasach wojny trzynastoletniej (1440–1466), a jego promotorem był Karol Górski. W 1957 roku habilitował się w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk na podstawie pracy dotyczącej Zjednoczenia Pomorza Wschodniego z Polską w połowie XV wieku. Status profesora nadzwyczajnego przysługiwał mu od 1961 roku, a profesora zwyczajnego otrzymał dekadę później.

Od 1954 roku Marian Biskup pracował w Instytucie Historii, gdzie był związany z Pracownią Dziejów Prus Królewskich i Książęcych Zakładu Historii Pomorza. Od 1957 do 1972 roku zasiadał na Wydziale Historii Powszechnej Starożytności i Średniowiecza UMK. Jego zaangażowanie w Towarzystwo Naukowe w Toruniu rozpoczęło się w 1955 roku, a w latach 1983–2004 pełnił funkcję prezesa. Równocześnie, od 1978 roku był redaktorem Polskiej Bibliografii Historycznej. Biskup był także członkiem Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk od 1967 roku, a w latach 1974-1981 oraz od 1984 zasiadał w jego Prezydium. Był również aktywnym uczestnikiem Wojewódzkiego Komitetu w Toruniu oraz Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w latach 1976–1980 oraz członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego w latach 1986–1989. W latach 1973–1978 był prezesem Polskiego Towarzystwa Historycznego, gdzie zrealizował projekt Olimpiady Historycznej. W 1991 roku został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, a od 1994 roku członkiem rzeczywistym. Od 1990 roku zasiadał również w Polskiej Akademii Umiejętności.

Profesor Biskup był autorem około 500 prac, w tym ponad 15 książek, ponad 100 artykułów naukowych i recenzji, a także 7 tomów źródeł historycznych, częściowo współwydawanych. Jego badania skupiały się na historii Torunia, Pomorza, dziejach państwa oraz Zakonu Krzyżackiego w Prusach i Inflantach, a także na dziejach Polski Jagiellońskiej w XV-XVI wieku oraz biografii Mikołaja Kopernika oraz jego dokonań ekonomicznych. W 1946 roku profesor odwiedził Elbląg, co zaowocowało pierwszą historią miasta spisaną w języku polskim, uwzględniającą średniowiecze i czasy nowożytne.

W 1957 roku, gdy w Elblągu powstał Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego, rozpoczęto prace nad czasopismem „Rocznik Elbląski”, w którym profesor Biskup piastował stanowisko redaktora naukowego. W latach 1961–1985 zredagował dziesięć tomów tego periodyku, po czym został honorowym członkiem komitetu redakcyjnego.

Całe życie Profesor Biskup spędził w bliskiej relacji z Kujawami. Był redaktorem „Dziejów Inowrocławia” oraz od 1963 roku głównym redaktorem „Ziemi Kujawskiej”. W 1997 roku Rada Miejska Inowrocławia przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Inowrocławia, jako wyraz uznania dla jego wkładu w rozwój lokalnej historii.

Wybrane publikacje

Marian Biskup dorobek naukowy obejmuje wiele istotnych publikacji, które przyczyniają się do wiedzy o historii Polski, a szczególnie regionu Pomorza. Oto niektóre z najbardziej znaczących prac:

• Stosunek Gdańska do Kazimierza Jagiellończyka w okresie wojny trzynastoletniej 1454–1466 (1952),
• Handel wiślany w latach 1454–1466 (1953),
• Gdańska flota kaperska w okresie wojny trzynastoletniej 1454–1466 (1953),
• Zjednoczenie Pomorza Wschodniego z Polską w połowie XV wieku (1959),
• Deklaracje podatkowe miast warmińskich z roku 1572 (1962),
• Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1454–1466 (1967),
• Dzieje Chełmna i jego regionu: zarys monograficzny (1968, redakcja pracy zbiorowej),
• Koronowo: zarys dziejów miasta (1968, redakcja pracy zbiorowej),
• Cztery polskie relacje ze Szwecji z końca XVI wieku (1970),
• Działalność Mikołaja Kopernika jako obywatela państwa polskiego (1971),
• Działalność publiczna Mikołaja Kopernika (1971),
• Mikołaj Kopernik, uczony i obywatel (1972, wspólnie z Jerzym Dobrzyckim),
• Dzieje Szubina (1974, redakcja pracy zbiorowej),
• Nowe badania nad biografią Mikołaja Kopernika: (założenia metodyczne i rezultaty) (1974),
• Geneza i znaczenie hołdu pruskiego 1525 roku (1975),
• Dzieje Inowrocławia. T. 1 (do 1919 r.) (1978, redakcja pracy zbiorowej),
• Grunwald w świadomości Polaków (1981, współautor, ISBN 83-01-03838-1),
• Krzyżackie druki w Rzeszy w okresie konfliktu z Polską w początkach XVI wieku (1981),
• Dzieje Inowrocławia. T. 2 (Od 1919 r. do końca lat siedemdziesiątych) (1982, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-01-03637-0),
• Nieznane zjazdy Prus Krzyżackich z początków XVI wieku (1982),
• Polska a Zakon Krzyżacki w Prusach w początkach XVI wieku (1983, ISBN 83-7002-156-5),
• Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach (1986, wspólnie z Gerardem Labudą, ISBN 83-215-7220-0),
• Kazimierz Jagiellończyk: zbiór studiów o Polsce drugiej połowy XV wieku (1987, wspólnie z Karolem Górskim, ISBN 83-01-07291-1),
• Dzieje Chełmna: zarys monograficzny (1987, redakcja pracy zbiorowej),
• Wojna trzynastoletnia i powrót Polski nad Bałtyk w XV wieku (1990, ISBN 83-03-03076-0),
• Grunwaldzka bitwa: geneza, przebieg, znaczenie, tradycje (1991, ISBN 83-223-2533-9),
• „Wojna pruska”, czyli Wojna Polski z Zakonem Krzyżackim z lat 1519–1521 (1991, ISBN 83-7002-361-4),
• Wojny Polski z Zakonem Krzyżackim: (1308–1521) (1993, ISBN 83-85349-08-1),
• Historia Bydgoszczy. T. 1, Do roku 1920 (1991, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-01-06667-9),
• Historia Bydgoszczy. T. 2 cz. 1, 1920–1939 (1999, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-901329-0-7),
• Historia Bydgoszczy. T. 2 cz. 2, 1939–1945 (2004, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-921454-0-2),
• Historia Torunia. T. 1, W czasach średniowiecza (do roku 1454) (1999, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-87639-25-7),
• Historia Torunia. T. 2 cz. 1, U schyłku średniowiecza i w początkach odrodzenia (1454–1548) (1992, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-85196-18-8),
• Historia Torunia. T. 2 cz. 3, Między barokiem i oświeceniem (1660–1793) (1996, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-85196-39-0),
• Historia Torunia. T. 3 cz. 1, W czasach zaboru pruskiego (1793–1920) (2003, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-87639-58-3),
• Historia Torunia. T. 3 cz. 2, W czasach Polski Odrodzonej i okupacji niemieckiej (1920–1945) (2006, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-87639-79-6),
• Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach: władza i społeczeństwo (2008, wspólnie z Romanem Czają, ISBN 978-83-01-15526-1).

Członkostwo w akademiach i stowarzyszeniach naukowych

Marian Biskup, jako wybitny naukowiec, aktywnie uczestniczy w wielu organizacjach naukowych, co podkreśla jego znaczenie w dziedzinie historii. W swojej karierze związany był z szeregiem prestiżowych stowarzyszeń, wśród których znajduje się:

• członek korespondencyjny Akademii Historycznej Nauk w Paryżu,
• członek Międzynarodowej Komisji Zgromadzeń Stanowych,
• członek korespondencyjny Królewskiej Komisji do edycji źródeł do dziejów Skandynawii,
• członek Fińskiego Towarzystwa Historycznego,
• członek Towarzystwa Naukowego Jabłonowskich,
• wiceprezes Międzynarodowej Historycznej Komisji do Dziejów Zakonu Krzyżackiego.

Jego zaangażowanie w te organizacje demonstruje nie tylko pasję do historii, ale również chęć współpracy i wymiany wiedzy na międzynarodowym poziomie.

Ordery i odznaczenia

Marian Biskup zdobył wiele prestiżowych odznaczeń oraz orderów, co świadczy o jego wpływie oraz zaangażowaniu w różnorodne dziedziny.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski z 1993 roku,
• Order Sztandaru Pracy II klasy,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Medal św. Wojciecha z 2002 roku,
• Medal Stolema z 1987 roku,
• Medal Stałego Komitetu Mediewistów Polskich „Lux et Laus” z 2008 roku,
• Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego z 2007 roku.

Wyróżnienia i nagrody

Marian Biskup zdobył szereg prestiżowych wyróżnień oraz nagród w trakcie swojej kariery. Oto niektóre z nich:

• Nagroda resortowa I stopnia, przyznana w 1967 roku,
• Nagroda Państwowa II stopnia, zespołowa, zdobyta w 1970 roku,
• Nagroda I stopnia Ministra Obrony Narodowej w dziedzinie historii wojskowej, przyznana w 1988 roku,
• Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej za publikację „Wojna Pruska, czyli walka Polski z zakonem krzyżackim z lat 1519–1521”, otrzymana w 1992 roku,
• Złote Astrolabium – honorowe wyróżnienie Towarzystwa Miłośników Torunia, przyznane w 1995 roku,
• Doktoraty honoris causa:
• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, nadany 25 maja 1998 roku,
• Uniwersytet Gdański, nadany 25 października 2001 roku,
• Honorowy Obywatel Inowrocławia, uhonorowany w 1997 roku,
• Honorowy Obywatel Torunia, uhonorowany w 2000 roku,
• Honorowy Obywatel Elbląga, nadany 19 kwietnia 2007 roku.

---

Oceń: Marian Biskup

---