Antoni Szymański (nauczyciel)

---

Życiorys

Antoni Szymański, pochodzący z rodziny Orzechowskich, zakończył edukację w niemieckiej szkole w 1917 roku. Już w dzieciństwie nauczył się języka polskiego, poznając literaturę Sienkiewicza w rodzinnym domu. W 1923 roku ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Gnieźnie, a maturę zdał w tym samym mieście. W okresie od 1923 do 1938 roku pracował jako nauczyciel w różnych szkołach powszechnych. Jego pierwszą placówką był Gniewkowo w powiecie gnieźnieńskim, jednak w 1928 roku przeniósł się na Górny Śląsk, gdzie uczył w Knurowie i później w Katowicach.

W 1931 roku zakończył kwalifikacyjny kurs narciarski w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie, a w 1933 roku poszerzył swoje umiejętności w austriackiej szkole narciarskiej prowadzonej przez profesora Jannera. W 1932 roku zdobył krajową Państwową Odznakę Sportową. Szymański nie ograniczał swojej działalności tylko do sportów zimowych; to dzięki jego staraniom powstała sekcja piłki ręcznej w klubie Pogoń Katowice. Po uzyskaniu dyplomu z Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w 1938 roku, 1 lutego 1939 roku rozpoczął pracę jako instruktor kuratoryjny wychowania fizycznego i sportu w Wydziale Oświecenia Publicznego województwa śląskiego, a równocześnie zdobył dyplom nauczyciela szkół średnich.

Po wybuchu II wojny światowej pełnił funkcję kierowcy, później zaś pracował w starostwie w Chełmie Lubelskim, gdzie udało mu się przenieść swoją rodzinę ze Śląska. Pod koniec wojny, na przełomie zimy i wiosny 1945 roku zajął posadę kierownika szkoły powszechnej w Owieczkach. W lutym następnego roku przeniósł się do Wrocławia, gdzie początkowo pracował jako referent w Urzędzie Wojewódzkim (Wydział Wojskowy), a następnie był kierownikiem Wojewódzkiego Ośrodka Kultury Fizycznej oraz naczelnikiem Wydziału Kultury Fizycznej do 30 kwietnia 1950 roku. Jednocześnie, od 1946 roku prowadził zajęcia dydaktyczne w zakresie piłki ręcznej, a od 1947 roku także narciarstwa w powstającym Studium Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. W latach 1948-1950 studiował w AWF, ale dyplom uzyskał w przekształconej w 1950 roku ze Studium WF Wrocławskiej Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego. Był również współzałożycielem reaktywowanej sekcji polskiej YMCA oraz jednym z organizatorów Dolnośląskiego Okręgowego Związku Piłki Ręcznej, który miał zaszczyt prowadzić jako pierwszy prezes.

W latach 1950-1966 pełnił kierownicze obowiązki w Zakładzie Teorii i Metodyki Zespołowych Gier Sportowych w WSWF. W 1951 roku zorganizował Studium Wychowania Fizycznego przy Wyższej Szkole Ekonomicznej we Wrocławiu, gdzie był pierwszym kierownikiem. Był dwukrotnie prodziekanem tej uczelni: w latach 1956-58 oraz 1960-1962. Dodatkowo rozpoczął fakultet na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, który ukończył w 1961 roku, uzyskując tytuł magistra pedagogiki. W 1965 roku obronił doktorat na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Po przekształceniach organizacyjnych uczelni zajął kierownicze stanowisko w Katedrze Gier Sportowych w WSWF. Mimo zaawansowanej rozprawy habilitacyjnej, jego kandydatura na stanowisko docenta została odrzucona, co skłoniło go do odejścia z uczelni w 1972 roku.

Antoni Szymański odnosił znaczące sukcesy jako nauczyciel wychowania fizycznego, a jego zespoły młodzieżowe zdobywały liczne nagrody. W 1928 roku jego podopieczni uzyskali mistrzostwo Śląskiej Chorągwi Harcerskiej w piłce ręcznej. W latach 1934-35 prowadził drużynę Pogoni Katowice, która dwukrotnie zdobyła mistrzostwo Polski w piłce ręcznej drużyn 11-osobowych. Szymański był również aktywnym narciarzem, startując w konkursach, w tym w reprezentacji Katowic, zajmując 55. miejsce na 120 uczestników w biegu zjazdowym. Jako trener uprawiał wiele dyscyplin sportowych, osiągając sukcesy w koszykówce, siatkówce oraz piłce ręcznej, prowadząc zespoły do II ligi oraz tworząc drużynę piłki ręcznej Śląska Wrocław Wrocław i piłkarek ręcznych AZS AWF Wrocław. W latach 1951–1953 trenował reprezentację Polski w piłce ręcznej 11-osobowej kobiet i mężczyzn.

Szymański uczestniczył w Biegach Gwarków w podwałbrzyskim schronisku „Andrzejówka”, biorąc udział od drugiego biegu (1979) aż do ukończenia 80 roku życia w 1984 roku. W 1991 roku, w wieku 87 lat, wziął udział w II Biegu Solidarności na dystansie 5 km, który odbył się we Wrocławiu. Zmarł w 1993 roku i został pochowany na Cmentarzu Świętej Rodziny we Wrocławiu (pole 2).

---

Oceń: Antoni Szymański (nauczyciel)

---