Zenon Alojzy Kosidowski, urodzony 22 czerwca 1898 roku w Inowrocławiu, był postacią niezwykle ważną dla polskiej kultury literackiej. Jego twórczość obejmowała różnorodne gatunki literackie, że był nie tylko pisarzem, ale również eseistą oraz poetą.
Odznaczał się nieprzeciętnym stylem pisania, co przyczyniło się do niezatartego śladu, jaki pozostawił w literaturze polskiej, a zmarł 14 września 1978 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek literacki.
Życie i twórczość
Zenon Kosidowski był uznawanym twórcą polskiej literatury, a jego życie i działalność artystyczna miały miejsce w niezwykle burzliwej epoce. Urodził się jako syn Antoniego oraz Walentyny z domu Fiedler, a jego urodziny przypadają na rok 1863. Po ukończeniu Gimnazjum Klasycznego w Poznaniu, zdecydował się na służbę w armii pruskiej, gdzie walczył między innymi pod Verdun. Jednak w związku z wysokim poczuciem patriotyzmu, zdezerterował, aby wziąć udział w powstaniu wielkopolskim.
W okresie od 1919 do 1922 roku kształcił się na Uniwersytecie Poznańskim oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie podjął studia w zakresie germanistyki i polonistyki. W międzyczasie współredagował czasopismo ekspresjonistów „Zdrój”, które to pismo stało się platformą dla wielu jego literackich debiutów. W 1919 roku, po przeprowadzce do Poznania, zadebiutował jako poeta.
Po rozpoczęciu pracy jako polonista w łódzkiej szkole średniej, jego kariera nabrała tempa. Od 1928 roku do 1939 roku pełnił rolę redaktora oraz dyrektora poznańskiej rozgłośni Polskiego Radia. Dodatkowo w latach 1933-1938 był prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich w Poznaniu, znacząco przyczyniając się do organizacji cotygodniowych Czwartków Literacko-Artystycznych.
Po wybuchu II wojny światowej Kosidowski opuścił Polskę, docierając najpierw do Portugalii, a później do Stanów Zjednoczonych, gdzie spędził lata 1939–1951. W tym czasie wykładał historię kultury polskiej na uniwersytecie w Los Angeles w latach 1945–1949 oraz redagował „Tygodnik Polski” między 1942 a 1943 rokiem. Od 1950 roku redagował pismo ambasady polskiej w Waszyngtonie, „Poland of Today”.
W 1922 roku ukazał się jego debiutancki tomik poezji zatytułowany „Szalony łowca”, a w 1928 roku wydał „Artystyczne słuchowisko radiowe”. Kolejne lata przyniosły mu uznanie z tytułem „Fakty i złudy” w 1931 roku. Inne jego dzieła to m.in. „Poemat o Stanisławie Wysockiej” z 1930 roku oraz dramat „Pożar” z 1927 roku.
- Gdy słońce było bogiem (1956),
- Królestwo złotych łez (1960),
- Opowieści biblijne (1963, w 1968 wydana także w ZSRR w języku ukraińskim jako Biblijni opowidi),
- Rumaki Lizypa (1965),
- Opowieści ewangelistów (1979 Warszawa: Iskry; wydana pośmiertnie w ZSRR w języku rosyjskim w 1979, a także w 1977 jako Сказания евангелистов Москва, Политиздат, na podstawie pierwotnej publikacji polskiej na łamach „Dookoła Świata”, 1973–1975).
W swoich książkach „Opowieści biblijne” i „Opowieści ewangelistów” przedstawiał biblijne wydarzenia z krytycznego oraz sceptycznego punktu widzenia, nie podważając jednak historyczności wielu biblijnych postaci, w tym Jezusa z Nazaretu. Jego twórczość została przetłumaczona na wiele języków, w tym bułgarski, chiński, czeski, litewski, łotewski, mołdawski, rosyjski, rumuński, serbsko-chorwacki, słowacki, ukraiński oraz węgierski.
Po powrocie do Polski w 1951 roku, Kosidowski kontynuował pisanie, a jego wkład w literaturę jest nieoceniony. Zmarł i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w kwaterze B 35-7-9. Jego dzieła nadal inspirują i są badane przez kolejne pokolenia badaczy i miłośników literatury.
Ordery i odznaczenia
Zenon Kosidowski, będący postacią o bogatym dorobku, został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami w swojej karierze. Wśród jego osiągnięć można wyróżnić następujące wyróżnienia:
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1978 roku,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 1965 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 9 listopada 1931 roku,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej, wydany w 1977 roku,
- Srebrny Wawrzyn Akademicki, przyznany 5 listopada 1935 roku,
- Odznaka Honorowa Miasta Poznania, zdobyta w 1971 roku.
Nagrody
Zenon Kosidowski otrzymał szereg prestiżowych wyróżnień, które odzwierciedlają jego osiągnięcia oraz znaczenie w dziedzinie kultury i sztuki. Do najważniejszych nagród, które zdobył, należą:
- Nagroda Państwowa II stopnia (1964),
- Nagroda Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej (1965).
Przypisy
- JacekJ. Biesiada JacekJ., Duchowni, instytucje i organizacje kościelne w życiu literackim międzywojennego Poznania, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski”, T. 10, 2015, s. 208.
- Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 29.12.2020 r.]
- Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 30.11.2019 r.]
- Krystyna Jakowska, Podręczny słownik pisarzy polskich, Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa, 2006, s. 271-272.
- Alicja Szałagan, Kosidowski Zenon, w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny (pod redakcją Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan, tom IV: K, Warszawa 1996, s. 265.
- Біблійні оповіді. Зенон Косідовський https://chtyvo.org.ua/authors/Kosidowski_Zenon/Bibliini_opovidi/
- a b c d Zenon Kosidowski (1898–1978) - Legitymacje Zenona Kosidowskiego Katalog rękopisów Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, T.IV: Sygnatury 1521–2000 Proza Polska XX w., pod red. Tadeusza Januszewskiego, Warszawa 2005, s. 166.
- M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za wybitną pracę organizacyjną w dziedzinie literatury pięknej”.
- M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi na polu pracy społecznej, kulturalnej, oświatowej, publicystycznej i literackiej”.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Kazimierz Borucki | Lucjan Woźniak | Zbigniew Droszcz | Maria Janowska-Kopczyńska | Wojciech Makowiecki | Zdzisław Hoffman | Janusz Kubicki (aktor) | Barbara Piwarska | Piotr Zander | Maria Ciesielska | Robert Janowski | Tomasz Ziętek | Jarek Wist | Anna Pietrzak (piosenkarka) | Zbigniew Sałaj | Emilia Nazaruk | Jan Piechocki | Krzysztof Kozak | Grzegorz Kalinowski (pisarz) | Wiesław RogowskiOceń: Zenon Kosidowski