Marian Janowski

---

Życiorys

Marian Janowski przybył w marcu 1946 roku wraz ze swoją rodziną na Ziemie Zachodnie, osiedlając się w Ogartowie, w pobliżu Połczyna Zdroju. Po kilku latach, w końcowej części lat sześćdziesiątych, przeprowadził się do Połczyna, gdzie rozpoczął swoją karierę w Dyrekcji PP Uzdrowisko. W 1980 roku objął stanowisko kierownika administracyjnego w miejscowych sanatoriach, w tym w Podhalu oraz Poznaniance. Po wprowadzeniu stanu wojennego, w kwietniu 1982 roku, został odwołany ze stanowiska, które obejmował w zakresie żywienia i hotelarstwa, nadzorując wszystkie sanatoria w tym obszarze.

W 1981 roku przystąpił do Polskiego Związku Katolicko-Społecznego (PZKS), gdzie przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego oddziału koszalińskiego z siedzibą w Połczynie Zdroju, a w latach dziewięćdziesiątych był również sekretarzem Zarządu Krajowego tej organizacji. Janowski został radnym I (1990–1994) oraz II kadencji (1994–1998), gdzie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego rady miejskiej. W maju 1991 roku rada miejska wybrała go na burmistrza gminy Połczyn Zdrój, a swoją funkcję objął 1 czerwca.

W czasie swojej kadencji rozpoczął budowę nowoczesnej oczyszczalni ścieków, która w opinii ekspertów z Wrocławia stanowiła jedną z najlepszych inwestycji swojego rodzaju w Polsce, co pozwoliło uporządkować gospodarkę wodno-ściekową w mieście, z otwarciem następującym nieco po jego odwołaniu z urzędu. Janowski przeprowadził również przebudowę komunalnych kotłowni węglowych na olejowe, co było dużym krokiem naprzód w kontekście ochrony środowiska.

Oprócz realizacji projektów technicznych, wspierał finansowo rewitalizację zabytkowego kościoła w Buślarach, znajdującym się niedaleko Połczyna. Przeprowadził zmiany w nazewnictwie ulic, które wcześniej nosiły imiona związane z okresem PRL-u (m.in. Bolesława Bieruta, ppłka Jana Tałdykina, Włodzimierza Lenina, Karola Marksa, Mariana Buczka, oraz gen. Michała Roli-Żymierskiego). Nowe nazwy miały na celu lepsze promowanie miasta, w tym Zdrojowa, Piwna, Solankowa, Targowa i Rynkowa.

W 1992 roku Janowski założył Spółdzielnię Mieszkaniową „Piast”. Jednak w maju 1993 roku doszło do jego odwołania z urzędu, za co odpowiedzialni byli radni związani z Dyrektorem Uzdrowiska, Edwardem Sakiem, głównie z powodu konfliktu dotyczącego obrony interesów samorządu. Uzdrowisko bowiem odmawiało partycypacji w kosztach budowy oczyszczalni, w co również było zaangażowane, obok lokalnego browaru, posiadając znaczący udział w wytwarzaniu ścieków.

Janowski pisał artykuły o charakterze wspomnieniowym, publikowane w lokalnym piśmie „Wiadomości Połczyńskie”. Jednym z jego znaczących osiągnięć była inicjatywa postawienia pomnika-krzyża poświęconego ofiarom mordów sowieckich, którego projekt bazował na jego oryginalnym pomyśle, a to zainicjował Stefan Musiał, internowany w Kozielsku. Krzyż ten, postawiony w 1993 roku na cmentarzu połczyńskim, był jednym z pierwszych Krzyży Katyńskich na terenie Polski po 1989 roku. Od tego czasu, co roku, 17 września odbywa się uroczysta Msza Święta z udziałem przedstawicieli wojskowych oraz władz samorządowych, w tym także reprezentacji lokalnych społeczności i duchownych. Na uroczystości obecny był m.in. gen. Andrzej Andrzejewski (pilot), który był mieszkańcem Połczyna Zdroju.

22 kwietnia 1995 roku Marian Janowski otrzymał odznaczenie państwowe – złoty medal „Za opiekę nad Miejscami Pamięci narodowej”, przyznawany przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, za projekt i realizację Krzyża Katyńskiego. Wspierał również gromadzenie materiałów do pracy licencjackiej, która dotyczyła jego obchodów, a jej inicjatorem był Michał Wota, dyrektor miejscowego Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych ZDZ.

Na jego wniosek tytuł „Honorowy Obywatel Miasta i Gminy Połczyn Zdrój” przyznano w porządku chronologicznym: 31 maja 1995 roku polski polarnik i podróżnik Marek Kamiński, a we wrześniu 2006 roku ordynariusz koszaliński kardynał elekt biskup Ignacy Jeż oraz prałat Zdzisław Peszkowski, który był kandydatem do Pokojowej Nagrody Nobla.

Bibliografia przedmiotowa

Poniżej przedstawiamy wybór publikacji związanych z działalnością Mariana Janowskiego, które stanowią ważny wkład w dokumentację i pamięć o martyrologii katyńskiej oraz lokalnym dziedzictwie kulturowym.

• Pomnik Martyrologii w Koszalinie, „Biuletyn Katyński” nr 41 z 1996, s. 74,
• Msza Katyńska, „Wiadomości Połczyńskie” nr 12 z 2005, s. 5,
• Maria Wrzeszcz, Katyńska opowieść, „Niedziela” 48(2005) nr 10, s. 12–13,
• Kandydat do Nobla w Połczynie, „Wiadomości Połczyńskie” nr 15 z 2006, s. 1, 11,
• Gmina w pigułce (Honorowi Obywatele Miasta), „Wiadomości na Dni Połczyna. Wydanie specjalne” nr 6(22) z 27 lipca 2007, s. 2,
• Ku czci ofiar Katynia, „Wiadomości Połczyńskie” nr 7(23) z 2007, s. 1, 6,
• Emila Żukowska, Historia i organizacja uroczystości katyńskiej w Połczynie Zdroju (1993–2003), Połczyn Zdrój 2004 (maszynopis w posiadaniu M. Janowskiego).

Bibliografia podmiotowa

Przygotowana poniżej bibliografia podmiotowa przedstawia wybrane publikacje, autorstwa Mariana Janowskiego, które ukazały się w „Wiadomościach Połczyńskich”.

• M. Janowski, Wspomnienie (O Księdzu prałacie Zdzisławie Peszkowskim), „Wiadomości Połczyńskie” nr 7(23) z 2007, s. 11,
• M. Janowski, Wspomnienie Księdza Biskupa Ignacego Jeża, „Wiadomości Połczyńskie” nr 8(24) z 2007, s. 9,
• M. Janowski, Powstanie Spółdzielni Mieszkaniowych w Połczynie Zdroju, „Wiadomości Połczyńskie” nr 2(26) z 2008, s. 8,
• M. Janowski, Historia na ulicy…, „Wiadomości Połczyńskie” nr 2(26) z 2008, s. 9.

---

Oceń: Marian Janowski

---