Juliusz Remigiusz Prandecki to postać o nieocenionym wkładzie w rozwój architektury i urbanistyki w Polsce. Urodził się 1 października 1928 roku w Inowrocławiu, a swoje życie zawodowe związał głównie z powojennym Szczecinem, gdzie przez wiele lat aktywnie uczestniczył w kształtowaniu urbanistycznego oblicza miasta.
Prandecki, który zmarł 22 grudnia 2016 roku w Szczecinie, był również znanym działaczem społecznym. Jako długoletni prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich w Szczecinie, odegrał kluczową rolę w integracji środowiska architektonicznego oraz w promowaniu wartości architektonicznych w regionie.
Życiorys
Juliusz Prandecki urodził się w rodzinie, w której patriotyzm był fundamentalnym wartościom. Jego ojciec był oficerem, a matka legionistką, co niewątpliwie wpłynęło na jego późniejsze zaangażowanie w działalność patriotyczną. W czasach II wojny światowej przynależał do Szarych Szeregów i był aktywnym żołnierzem Armii Krajowej, wchodząc w skład plutonu zajmującego się służbami technicznymi. Jego odwaga i determinacja zaowocowały uczestnictwem w heroicznych zmaganiach podczas Powstania Warszawskiego.
Po wojnie, w 1947 roku, Prandecki osiedlił się w Szczecinie. Ukończył studia na Wydziale Architektury Szkoły Inżynierskiej, zdobywając dyplom inżyniera architekta w 1952 roku. Kontynuował naukę, zdobywając wiedzę na studiach magisterskich, które odbył na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także ukończył studia podyplomowe na Wydziale Prawa i Administracji.
W okresie PRL zaangażował się w działalność opozycyjną, stając się aktywnym uczestnikiem licznych protestów. W 1956 roku w Nowym Sączu był obecny na demonstracji przeciwko brutalnym działań władz, które miały miejsce podczas poznańskiego Czerwca’56. Uczestniczył również w zbiórkach pieniędzy dla ofiar tych wydarzeń. Jego działalność kontynuowana była także w sierpniu 1980 roku, kiedy to przewodniczył Komitetowi Strajkowemu w szczecińskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Ogólnego.
Od marca 1980 roku, Juliusz Prandecki był członkiem Wolnych Związków Zawodowych Pomorza Zachodniego, a od września tego samego roku aktywnie uczestniczył w ruchu „Solidarności”. Był delegatem na I Zjazd NSZZ „Solidarność” w Gdańsku Oliwie, a także uczestniczył w I WZD Regionu Pomorze Zachodnie w 1981 roku. Jego działalność w opozycji, zwłaszcza po 1981, przyczyniła się do współtworzenia podziemnych gazet takich jak „Od Dołu” w 1982 roku oraz „Nadodrze” w 1983 roku, gdzie pisał artykuły, organizował druk oraz kolportaż. Pomagał także osobom represjonowanym i ich rodzinom, ukrywając Grzegorza Durskiego, stoczniowca z „Solidarności”, który był poszukiwany przez władze.
Juliusz Prandecki nie unikał trudności; był inwigilowany, a jego aktywność ściągała na niego uwagę aparatu wywiadowczego. W 1982 roku stracił pracę z powodu swojej działalności. Z zawodu architekta, od 1959 roku był członkiem Stowarzyszenia Architektów Polskich, a w latach 1991-2001 pełnił funkcję prezesa tej organizacji w Szczecinie.
Jego życie zakończyło się 28 grudnia 2016 roku, a pożegnano go na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie, gdzie spoczywa w kwaterze 45A-10-5.
Praca zawodowa
W latach 1947–1949 Juliusz Prandecki pełnił funkcję zastępcy architekta powiatowego w Wydziale Odbudowy Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Następnie, od 1950 do 1952 roku, pracował w Biurze Projektowym „Miastoprojekt” w Szczecinie jako projektant i naczelny inżynier. W kolejnych latach, w okresie 1971-1972, był generalnym projektantem aglomeracji szczecińskiej w Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej. Do 1974 roku pełnił rolę naczelnego inżyniera w Biurze Studiów Projektów Rozwoju Przestrzennego Województwa Szczecińskiego.
W latach 1990–1998 Prandecki był głównym projektantem pochylnie „Wulkan-Nowa” w Stoczni Szczecińskiej. Jako wysoko wykwalifikowany architekt-urbanista, współpracował z Zarządem Miasta Szczecina, gdzie brał udział w organizowaniu oraz przeprowadzaniu architektonicznych konkursów, które miały na celu rozwiązywanie problemów urbanistycznych i architektonicznych w Szczecinie.
W latach 80. Juliusz Prandecki zdecydował się na rozpoczęcie prywatnej działalności zawodowej, zakładając własną pracownię projektową. Był autorem wielu projektów, w tym domów mieszkalnych, pensjonatów oraz obiektów użyteczności publicznej, co znacząco wpłynęło na krajobraz architektoniczny regionu.
Wybrane projekty architektoniczne
Juliusz Prandecki to znacząca postać w polskiej architekturze, która ma na swoim koncie wiele intrygujących projektów. Poniżej przedstawione są wybrane realizacje, które stanowią świadectwo jego talentu i zaangażowania w rozwój przestrzeni miejskiej.
- budynek mieszkalny przy ul. Rayskiego 2-4 w Szczecinie (1967), Wicemister Szczecina ’67 (współpraca z Janem Zdzisławem Kasprzakiem oraz Henrykiem Nardym),
- plan aglomeracji szczecińskiej (1972),
- plan przestrzennego zagospodarowania miasta Hai Phong w Wietnamie (1976),
- pochylnia „Wulkan-Nowa” Stoczni Szczecińskiej imienia Adolfa Warskiego (1994).
Odznaczenia i wyróżnienia
Juliusz Prandecki został wyróżniony wieloma istotnymi odznaczeniami, które doceniają jego zasługi i wpływ na społeczność lokalną oraz kraj. Oto lista istotnych nagród, które otrzymał:
- zasłużony obywatel Miasta Szczecina (1997),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2006),
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2018).
Przypisy
- a b Juliusz Prandecki na stronie „In memoriam” SARP [dostęp 14.11.2024 r.]
- a b Juliusz Prandecki „Obuch” na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego [dostęp 14.11.2024 r.]
- a b c d Marek Rudnicki. Szczecin pożegnał architekta Juliusza Prandeckiego, który kształtował miasto. „Głos Szczeciński” z 28.12.2016 r. [dostęp 14.11.2024 r.]
- a b c d Konrad Liskowacki. Juliusz Prandecki – biogram w Encyklopedii Pomorza Zachodniego pomeranica.pl [dostęp 14.11.2024 r.]
- Księga jubileuszowa 50-lecia Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej. Szczecin 1996, s. 118. ISBN 83-906847-2-1 [dostęp 14.11.2024 r.]
- Juliusz Remigiusz Prandecki – biogram w Encyklopedii Solidarności [dostęp 14.11.2024 r.]
- a b Zasłużeni obywatele. Juliusz Prandecki. „Biuletyn Urzędu Miasta Szczecin” [dostęp 14.11.2024 r.]
- Prezydent RP wręczył odznaczenia państwowe w dniu Święta Narodowego 3 Maja [online], prezydent.pl [dostęp 09.07.2020 r.]
- Odznaczenia dla szczecińskich działaczy podziemia antykomunistycznego… – Radio Szczecin [online] [dostęp 09.07.2020 r.]
- a b Prandecki Juliusz Remigiusz | SARP Szczecin, szczecin.sarp.org.pl [dostęp 09.07.2020 r.]
- Wyszukiwarka miejsca pochówku w Szczecinie Cmentarze w Szczecinie [online], cmentarze.szczecin.pl [dostęp 09.07.2020 r.]
Oceń: Juliusz Prandecki